What Are Cyber Threats: How They Affect You and What to Do About Them

ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ (Cyber Threats) ਕਿ ਹਨ? ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵ 

ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਸਾਈਬਰ ਧਮਕੀਆਂ ਲਈ ਕਿ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ

ਹੈ.

ਸਾਈਬਰ ਜਾਂ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖ਼ਤਰੇ(threat) ਇਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕੰਮ ਹੈ.ਜੋ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ, ਡੇਟਾ ਚੋਰੀ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ.

ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਾਇਰਸ, ਡੇਟਾ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ, ਅਤੇ Denial of Service (DoS) ਦੇ ਹਮਲੇ ਵਰਗੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ

cyber threats

ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ ਕੀ ਹਨ?

1950 ਵਿਆਂ ਵਿਚ, ਸ਼ਬਦ “ਸਾਈਬਰ” ਸਾਈਬਰਨੇਟਿਕਸ(cybernetics) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ | ਸਾਈਬਰਨੇਟਿਕਸ(cybernetics) ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਚਲਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ।

 ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਬਰ ਸ਼ਬਦ computerized ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ |1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਨੇ ਸਾਈਬਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਕ ਨਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਲਿਆਇਆ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੀ "ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ"।ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਵਰਚੁਅਲ ਕੰਪਿਊਟਰ  ਜਗਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। 

*ਅੱਜ ਕਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ(Cyber threats in the modern day)

ਅੱਜ ਕਲ "ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ" ਸ਼ਬਦ ਲਗਭਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਰਣਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਕਿ ਇਕ  ਤਾਰ ਰਾਹੀਂ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਕੇਤ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। 

ਸਾਈਬਰ ਅਟੈਕ ਇਕ ਹਮਲਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਸਾਡੇ ਵਿਰੁੱਧ (ਭਾਵ ਸਾਡੇ ਡਿਜੀਟਲ ਡਿਵਾਈਸਾਂ) ਮਾਉੰਟੇਡ(mounted) ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.

ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਇਕ ਵਰਚੁਅਲ ਹੈ ਜੋ ਕਿ  ਸੱਚ ਮੁੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਡਿਜੀਟਲ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਅਲੰਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ.

ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਸੰਭਾਵਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਨਾਂ ਲਈ ਖਤਰਾ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। 

ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ(Types of cybersecurity threats)

                                                      Types of cybersecurity threats

*ਮਾਲਵੇਅਰ(Malware)

*ਫਿਸ਼ਿੰਗ(Phishing)

*ਬਰਛੀ ਫਿਸ਼ਿੰਗ(Spear Phishing)

*“ਮੈਨ ਇਨ ਦ ਮਿਡਲ” (ਐਮਆਈਟੀਐਮ) ਹਮਲਾ(Man in the Middle” (MitM) attack)

*Birthday Attack

*Drive by attack

*ਪਾਸਵਰਡ ਹਮਲਾ(password attack)

*SQL ਟੀਕਾ ਹਮਲਾ(SQL injection attack)

*ਕਰਾਸ-ਸਾਈਟ ਸਕ੍ਰਿਪਟਿੰਗ (ਐਕਸਐਸਐਸ) ਹਮਲਾ(Cross-site scripting (XSS) attack)

*ਸਰਵਿਸ ਅਟੈਕ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਜਾਂ ਸਰਵਿਸ ਅਟੈਕ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ((DDoS) Dos attack)

*ਆਈਓਟੀ ਡਿਵਾਈਸਿਸ 'ਤੇ ਹਮਲੇ(Attacks on IoT Device)

ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਿਉਂ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?

ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ(cyber threats) ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹਨ । ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ blackout, ਫੌਜੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼  ਦੇ ਜਰੂਰੀ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਲੀਕ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।

 ਇਸ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰੀ ਡਾਟਾ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਵੀ ਡਰ  ਹੈ ਕਿਉਕਿ ਡਾਕਟਰੀ ਡਾਟਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫੋਨ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦਾ ਡਾਟਾ ਵੀ ਇਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ।

 ਇਸ ਨਾਲ ਡਾਟਾ ਕਰੈਸ਼ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਡਾਟਾ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ।  ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗ਼ਲਤ  ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ  ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। 

ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਓਹੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ.

ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ਼  ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਬਜਟ ਦੇ ਦਫਤਰ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ 96 ਫੈਡਰਲ ਏਜੰਸੀਆਂ(federal agencies) ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ  ਏਜੰਸੀਆਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿਚ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਅਟੈਕ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰਤ ਹੈ। 

ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਡਾਟਾ ਭੰਗ(data breach) ਹੋਇਆ।

ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫੈਡਰਲ ਆਫਿਸ ਆਫ ਪਰਸੋਨਲ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ(Federal Office of Personnel Management) ਦਾ ਡਾਟਾ ਚੋਰੀ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਯੂ.ਐੱਸ ਦੇ ਗੁਪਤ ਕੋਡਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚੋਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਚੀਨੀ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸੀ। 

ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ(Emerging cyber threats):-

ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰੇ ਕਦੇ ਵੀ ਸਥਿਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਇਹ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਓਨੇ ਹੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਇੱਥੇ "ਜ਼ੀਰੋ-ਡੇਅ" threats ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਬਚਾਅ ਪੱਖ(surprise defenses) ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਡਿਜੀਟਲ ਦਸਤਖਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਸੀ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਦੇ ਵਿਚ "ਜ਼ੀਰੋ ਡੇ" threat ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵਿਚ ਜ਼ੀਰੋ ਡੇ threat ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਪੜਾਗੇ। 

ਇਕ ਹੋਰ ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰਾ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ advanced persistent threat (APT). ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੁਸਪੈਠੀਏ ਇੱਕ ਨੈਟਵਰਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹਨ। ਓਹੋ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਲੱਭੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ। ਏਪੀਟੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਨੈਟਵਰਕ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੈਟਵਰਕ ਜਾਂ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਜਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਡਾਟਾ ਚੋਰੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਅਸੀਂ advanced persistent threat ਬਾਰੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ਥਾਰ  ਨਾਲ ਪੜਾਗੇ। 

ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦੇ ਸਰੋਤ(Sources of cybersecurity threats):-

Sources of cybersecurity threats

*ਹੈਕਰ(Hackers)

*ਅੱਤਵਾਦੀ(Terrorists)

*ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧ ਸਮੂਹ(Organized crime groups)

*ਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ(Nation state)

*ਉਦਯੋਗਿਕ ਜਾਸੂਸ(Industrial spies)

*ਸਪਾਈਵੇਅਰ ਜਾਂ ਮਾਲਵੇਅਰ ਲੇਖਕ(Spyware or malware authors)

*ਸਪੈਮਰਸ(Spammers)