what is computer virus and its types

what is computer virus and its types

(ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਾਇਰਸ ਕਿ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ)

ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾੱਫਟਵੇਅਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਵਾਇਰਸ ਦੂਜੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਕੋਡ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਉਸ ਵਿਚ ਅਪਣਾ ਕੋਡ ਲਗਾ  ਦਿੰਦੇ ਹਨ। 

ਵਾਇਰਸ ਡਾਟਾ ਫਾਈਲਾਂ, ਜਾਂ ਹਾਰਡ ਡਰਾਈਵ ਦੇ "ਬੂਟ" ਸੈਕਟਰ ਤੇ ਜਾਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਮੁਖ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਡਾਟਾ ਫਾਇਲਾਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। 

ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਾਇਰਸ ਦੀਆਂ  ਕਿਸਮਾਂ:-

computer virus types

*ਫਾਈਲ ਵਾਇਰਸ(File Virus)

ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਫਾਇਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਕੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਕੋਡ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਮੁਖ ਫਾਇਲ ਦਾ ਕੋਡ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦਾ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।ਇਸ ਨੂੰ ਪੈਰਾਸੀਟਿਕ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

*ਬੂਟ ਸੈਕਟਰ ਵਾਇਰਸ(Boot sector Virus)

ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਬੂਟ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਹਰ ਵਾਰ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਬੂਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਲੋਡ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। 

ਇਹ ਫਲਾਪੀ ਡਿਸਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੈਮੋਰੀ ਵਾਇਰਸ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਕਿ ਇਹ ਫਾਇਲ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। 

*ਮੈਕਰੋ ਵਾਇਰਸ(Macro Virus)

ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਬਾਕੀ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਹਨ ਇਹ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਬੇਸਿਕ(Visual Basic) ਵਰਗੀ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂਕਿ ਬਾਕੀ ਵਾਇਰਸ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੀ ਜਾਂ ਅਸੈਂਬਲੀ ਭਾਸ਼ਾ) ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਮ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਮੈਕਰੋ ਵਾਇਰਸ ਮਾਈਕਰੋਸੌਫਟ ਵਰਡ ਵਰਗੇ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਕਰੋ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਮਾਂਡਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। 

ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਮੈਕਰੋ ਵਾਇਰਸ ਸਪ੍ਰੈਡਸ਼ੀਟ ਫਾਈਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ

ਮੈਕਰੋ ਵਾਇਰਸ ਗਲਤ ਕੋਡ ਨੂੰ ਇਕ ਵਰਡ ਫਾਈਲ ਵਿਚ ਅਸਲੀ ਮੈਕਰੋ ਲੜੀ ਵਿਚ ਜੋੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

*ਸੌਰਸ ਕੋਡ ਵਾਇਰਸ(Source code Virus)

ਇਹ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ Source code  ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਸਦਾ Source code ਬਦਲ ਕੇ ਉਸ ਵਿਚ ਵਾਇਰਸ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਫੈਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। 

*ਪੌਲੀਮੋਰਫਿਕ ਵਾਇਰਸ(polymorphic Virus)

ਐਂਟੀ-ਵਾਇਰਸਾਂ  ਨਾਲ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। 

ਇਹਨਾਂ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ਕਿਉਕਿ ਜਦੋ ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਿਸਟਮ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਬਦਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਏਕੋ ਜਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 

*ਐਨਕ੍ਰਿਪਟਡ ਵਾਇਰਸ(Encrypted Virus)

ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਬਚਨ ਲਈ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਐਨਕ੍ਰਿਪਟਡ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਅਪਣੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਡਿਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਐਲਗੋਰਿਦਮ(decryption algorithm) ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵਾਇਰਸ ਪਹਿਲਾਂ ਡੀਕ੍ਰਿਪਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। 

*ਸਟੀਲਥ ਵਾਇਰਸ(Stealth Virus)

ਇਹ ਇਕ ਚਲਾਕ ਵਾਇਰਸ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਸ ਕੋਡ ਨੂੰ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਸਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਜਦੋ ਵੀ ਉਪਭੋਗਤਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕੋਡ ਨੂੰ ਪੜਨ ਦੀ ਕੋਸਿਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵਾਇਰਸ ਅਸਲ ਕੋਡ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਕੋਡ ਦਿਖਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। 

*ਟਨਲਿੰਗ ਵਾਇਰਸ(Tunneling Virus)

ਇੱਕ ਟਨਲਿੰਗ ਵਾਇਰਸ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਐਂਟੀ-ਵਾਇਰਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਲਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਰੁਕਾਵਟ ਹੈਂਡਲਰਾਂ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੁਕਾਵਟ ਹੈਂਡਲਰ ਉਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਫੜਦੇ ਹਨ। 

*ਮਲਟੀਪਰਟਾਈਟ ਵਾਇਰਸ(Multipartite Virus)

ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਬੂਟ ਸੈਕਟਰ, ਮੈਮੋਰੀ ਅਤੇ ਫਾਈਲਾਂ ਸਮੇਤ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ  ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। 

*ਆਰਮਡ ਵਾਇਰਸ(Armored Virus)

ਆਰਮਡ ਵਾਇਰਸ ਲਈ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੋਡਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 

ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣਾ ਅਤੇ ਸਮਝਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਵਾਲੇ ਕੋਡ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਇਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦਾ ਕਵਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਵਚ ਕਿਸੇ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਲਈ ਤੋੜਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ।